(98) 913 687 4610
 ایران، یزد

فرهنگ بومی تبریز

فرهنگ بومی مردم تبریز


شب یلدا تبریز

شب یلدا یا شب چله از زمانی که آفتاب پهنه آسمان را ترک می‌کند شروع می‌شود و تا طلوع آفتاب یعنی اول دی ماه ادامه می‌یابد. مراسم یلدا در گذشته ایرانی‌ها بسیار مفصل و پرشور بوده که متاسفانه امروزه خیلی از آنها به فراموشی سپرده شده‌اند. مردم آذربایجان از اواخر تابستان مقداری هندوانه در تور می‌گذاشتند و آن را از سقف آشپرخانه آویزان می‌کردند، یا در کاه قرار می‌دادند تا در هوای آزاد خراب نشود. خوردن هندوانه در شب یلدا، از واجبات مردم آذربایجان بود و معتقد بودند با خوردن هندوانه، سرمای زمستان را حس نمی‌کنند و آن را مظهر شیرینی، خونگرمی، سرسبزی، شادابی و سرزندگی می‌دانستند. آنها حتی در خوانچه یلدای نوعروس نیز، هندوانه قرار می‌دادند که این رسم هنوز هم ادامه دارد. امروزه نیز گل سرسبد سفره یلدای آذری‌ها، هندوانه است. ریش سفید خانواده درحالیکه با چاقو هندوانه را می‌برد، می‌گوید "بلایای خودمان را امروز بریدیم". تبریزی‌ها پوست هندوانه و میوه‌هایی که در شب یلدا مصرف می‌شود را جمع می‌کنند و سپس صبح روز بعد آن‌ها را در آب روان می‌ریزند. آنها این عمل را خوب و خوش یمن می‌دانند. سفره یلدای تبریزی‌ها شامل گندم برشته، شاهدانه، لبو، هویچ، حلوای گردو، انواع میوه، خربزه، هندوانه و خشکبارهایی چون انگور، بادام و سنجد است. غذای خاص مردم آذربایجان شرقی برای شب یلدا، آش شیر است.

عاشیق خوانی شب یلدا در تبریز

در تبریز در موسم یلدا «عاشیق‌ها» مى‌نوازند. عاشیق‌ها خنیاگران محلى هستند که اشعار و موسیقى آنان برگرفته از موسیقى مردمى است. آنها در حین اجراى برنامه داستان مى‌خوانند، فى‌البداهه شعر مى‌سرایند و ساز مى‌زنند. در قدیم، همانطور که با هم شعر می‌خواندند، مشعل به دست، به در خانه‌ها می‌رفتند و از صاحبخانه‌ها یک پارچه نفت آلود می‌گرفتند و روی مشعل قرار می‌دادند تا شعله آتش خاموش نشود. خانم‌های سنتی آذری معمولا تا پایان چله کوچک خانه تکانی نمی‌کنند و اعتقاد دارند اگر بین چله کوچک و چله بزرگ، کسی خانه تکانی کند، چله او را نفرین می‌کند و به نکبت و بدبختی گرفتار می‌شود. در مراسم "چله قاشدی"، اهل خانواده و دوستان در پشت بام یا محل وسیعی جمع می‌شوند، آتش بزرگی درست می‌کنند، از روی آن می‌پرند و شعر «چله فرار کرد ها، چله فرار کرد ها" را می‌خوانند. نقل حکایت، داستان‌های حماسی، ضرب‌المثل، خواندن اشعار شهریار، فال حافظ، خواندن دوبیتی‌های آذری یا "بایاتی"، طرح معما، بازی دسته جمعی "چله دوید"، از سرگرمی‌های آذری‌ها در شب یلدا است. در قدیم، برگزاری مسابقات تیراندازی، اسب‌سواری، برگزاری مراسم جشن عروسی نیز از مراسمات چله محسوب می‌شد.

تکم‌گردانی تبریز

تکم بز نر قوی هیکل گله است و تکم‌گردانی که به آن بزچرانی نیز گویند، یکی از مراسم پیشواز عید نوروز در تبریز است. آذری‌ها، با آمدن بهار، عروسک‌های چوبی به شکل بز (تکم) می‌سازند، آن را با موی بز سیاه می‌پوشانند و لباس قرمز رنگی بر تنش می‌کنند. سپس عروسک را روی بر صفحه‌ای دوار که پایه‌ای چوبی دارد، سوار می‌کنند. در مراسم "تکم گردانی"، یک عروسک‌گردان که "تکم چی" نام دارد، با لباس محلی، تکم را در سرتاسر شهر، می‌گرداند. او بااستفاده‌از هنر عروسک‌گردانی، نقالی و رقص نوید بهار را به مردم می‌دهد. مردم هم در مقابل، با دادن هدایا و پول از تکم‌چی تشکر می‌کنند. تکم‌گردانی مراسمی 6000 ساله است که در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قاباخلاما تبریز

قاباخلاما همان مراسم پیشواز ماه رمضان است که شامل گرفتن روزه مستحبی، غبارروبی مساجد، خانه‌تکانی و رویت هلال ماه رمضان می‌شود. از طرفی دیگر، خانم‌های آذری، چند روز قبل از ماه رمضان، گرد هم می‌آیند و شیرینی "نزیه" را دورهمی تهیه می‌کنند. "نزیه" نوعی شیرنی مغزدار است که فقط برای مصرف در ماه رمضان پخته می‌شود. خانم‌ها برای مصرف یک ماه این شیرینی را تهیه می‌کنند. قدیم‌ها که مساجد مثل امروز پر از اسباب و اثاثیه نبودند، مردم در مراسم قاباخلاما، وسایلی مثل فرش و سماور و… از خانه‌شان به مساجد می‌آوردند تا مورد استفاده همگان قرار بگیرد. در قدیم در بین اهالی آذربایجان معمول بوده که روز اول رمضان در خانه کسی که عزیزش را به تازگی از دست داده حضور یافته و برای ابراز همدردی و محبت روزه‌شان را کنار آنان افطار کرده و همچنین هدیه‌ای مثل لباس سفید می‌دادند.

عید نوروز تبریز

ماه رمضان تبریز

بایرام‌ پاپی تبریز

چهارشنبه سوری تبریز

عاشیق خوانی تبریز

کُشتی‌آشیرها تبریز

رقص آذری تبریز

آداب و رسوم عروسی تبریز

بازی‌های بومی و محلی تبریز

لباس محلی تبریز

زبان و گویش تبریز

دین و مذهب تبریز

تبریز

تبریز

تبریز

متن دیدگاه