(98) 913 687 4610
 ایران، یزد
فرهنگ بومی شهر تبریز آداب و رسوم محلی

فرهنگ بومی تبریز

فرهنگ بومی مردم تبریز


فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | شب یلدا تبریز

آداب و رسوم تبریز- شب یلدا

شب یلدا تبریز

شب یلدا یا شب چله از زمانی که آفتاب پهنه آسمان را ترک می‌کند شروع می‌شود و تا طلوع آفتاب یعنی اول دی ماه ادامه می‌یابد. مراسم یلدا در گذشته ایرانی‌ها بسیار مفصل و پرشور بوده که متاسفانه امروزه خیلی از آنها به فراموشی سپرده شده‌اند. مردم آذربایجان از اواخر تابستان مقداری هندوانه در تور می‌گذاشتند و آن را از سقف آشپرخانه آویزان می‌کردند، یا در کاه قرار می‌دادند تا در هوای آزاد خراب نشود. خوردن هندوانه در شب یلدا، از واجبات مردم آذربایجان بود و معتقد بودند با خوردن هندوانه، سرمای زمستان را حس نمی‌کنند و آن را مظهر شیرینی، خونگرمی، سرسبزی، شادابی و سرزندگی می‌دانستند. آنها حتی در خوانچه یلدای نوعروس نیز، هندوانه قرار می‌دادند که این رسم هنوز هم ادامه دارد. امروزه نیز گل سرسبد سفره یلدای آذری‌ها، هندوانه است. ریش سفید خانواده درحالیکه با چاقو هندوانه را می‌برد، می‌گوید "بلایای خودمان را امروز بریدیم". تبریزی‌ها پوست هندوانه و میوه‌هایی که در شب یلدا مصرف می‌شود را جمع می‌کنند و سپس صبح روز بعد آن‌ها را در آب روان می‌ریزند. آنها این عمل را خوب و خوش یمن می‌دانند. سفره یلدای تبریزی‌ها شامل گندم برشته، شاهدانه، لبو، هویچ، حلوای گردو، انواع میوه، خربزه، هندوانه و خشکبارهایی چون انگور، بادام و سنجد است. غذای خاص مردم آذربایجان شرقی برای شب یلدا، آش شیر است.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | عاشیق خوانی شب یلدا تبریز

آداب و رسوم تبریز- عاشیق خوانی شب یلدا

عاشیق خوانی شب یلدا در تبریز

در تبریز در موسم یلدا «عاشیق‌ها» مى‌نوازند. عاشیق‌ها خنیاگران محلى هستند که اشعار و موسیقى آنان برگرفته از موسیقى مردمى است. آنها در حین اجراى برنامه داستان مى‌خوانند، فى‌البداهه شعر مى‌سرایند و ساز مى‌زنند. در قدیم، همانطور که با هم شعر می‌خواندند، مشعل به دست، به در خانه‌ها می‌رفتند و از صاحبخانه‌ها یک پارچه نفت آلود می‌گرفتند و روی مشعل قرار می‌دادند تا شعله آتش خاموش نشود. خانم‌های سنتی آذری معمولا تا پایان چله کوچک خانه تکانی نمی‌کنند و اعتقاد دارند اگر بین چله کوچک و چله بزرگ، کسی خانه تکانی کند، چله او را نفرین می‌کند و به نکبت و بدبختی گرفتار می‌شود. در مراسم "چله قاشدی"، اهل خانواده و دوستان در پشت بام یا محل وسیعی جمع می‌شوند، آتش بزرگی درست می‌کنند، از روی آن می‌پرند و شعر «چله فرار کرد ها، چله فرار کرد ها" را می‌خوانند. نقل حکایت، داستان‌های حماسی، ضرب‌المثل، خواندن اشعار شهریار، فال حافظ، خواندن دوبیتی‌های آذری یا "بایاتی"، طرح معما، بازی دسته جمعی "چله دوید"، از سرگرمی‌های آذری‌ها در شب یلدا است. در قدیم، برگزاری مسابقات تیراندازی، اسب‌سواری، برگزاری مراسم جشن عروسی نیز از مراسمات چله محسوب می‌شد.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | تکم‌گردانی تبریز

آداب و رسوم تبریز- تکم‌گردانی

تکم‌گردانی تبریز

تکم بز نر قوی هیکل گله است و تکم‌گردانی که به آن بزچرانی نیز گویند، یکی از مراسم پیشواز عید نوروز در تبریز است. آذری‌ها، با آمدن بهار، عروسک‌های چوبی به شکل بز (تکم) می‌سازند، آن را با موی بز سیاه می‌پوشانند و لباس قرمز رنگی بر تنش می‌کنند. سپس عروسک را روی بر صفحه‌ای دوار که پایه‌ای چوبی دارد، سوار می‌کنند. در مراسم "تکم گردانی"، یک عروسک‌گردان که "تکم چی" نام دارد، با لباس محلی، تکم را در سرتاسر شهر، می‌گرداند. او بااستفاده‌از هنر عروسک‌گردانی، نقالی و رقص نوید بهار را به مردم می‌دهد. مردم هم در مقابل، با دادن هدایا و پول از تکم‌چی تشکر می‌کنند. تکم‌گردانی مراسمی 6000 ساله است که در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | مراسم پیشواز ماه رمضان یا قاباخلاما تبریز

فرهنگ بومی تبریز- مراسم پیشواز ماه رمضان یا قاباخلاما

قاباخلاما تبریز

قاباخلاما همان مراسم پیشواز ماه رمضان است که شامل گرفتن روزه مستحبی، غبارروبی مساجد، خانه‌تکانی و رویت هلال ماه رمضان می‌شود. از طرفی دیگر، خانم‌های آذری، چند روز قبل از ماه رمضان، گرد هم می‌آیند و شیرینی "نزیه" را دورهمی تهیه می‌کنند. "نزیه" نوعی شیرنی مغزدار است که فقط برای مصرف در ماه رمضان پخته می‌شود. خانم‌ها برای مصرف یک ماه این شیرینی را تهیه می‌کنند. قدیم‌ها که مساجد مثل امروز پر از اسباب و اثاثیه نبودند، مردم در مراسم قاباخلاما، وسایلی مثل فرش و سماور و… از خانه‌شان به مساجد می‌آوردند تا مورد استفاده همگان قرار بگیرد. در قدیم در بین اهالی آذربایجان معمول بوده که روز اول رمضان در خانه کسی که عزیزش را به تازگی از دست داده حضور یافته و برای ابراز همدردی و محبت روزه‌شان را کنار آنان افطار کرده و همچنین هدیه‌ای مثل لباس سفید می‌دادند.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | عید نوروز تبریز

آداب و رسوم تبریز- عید نوروز

عید نوروز تبریز

خانه‌تکانی، آشتی‌کنان، سمنوپزان، بایرام‌ پاپی و تکم‌گردانی از آداب و رسوم عید نوروز در شهر تبریز می‌باشد که تبریزی‌ها بسیار به آن پایبند هستند.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | چهارشنبه‌سوری تبریز

آداب و رسوم تبریز- چهارشنبه‌سوری

چهارشنبه‌سوری تبریز

چهارشنبه‌سوری در فرهنگ بومی تبریز، جذاب و منحصربه‌فرد است. تبریزی‌ها در صبح سه‌شنبه، پیش از آغاز جشن، به دنبال جوی آب یا چشمه‌ای می‌گردند و هفت بار از روی آن می‌پرند، در حالی که شعر "آتیل ماتیل چهارشنبه، آینا تکین بختیم آچیل چهارشنبه" را زمزمه می‌کنند. بعدازظهر همان روز، مردم به بازار رفته و آجیل می‌خرند که این رسم به «چهارشنبه‌یمیچی» شهرت دارد. همچنین «چهارشنبه بالالاری» رسمی است که طی آن برای کودکان لباس نو تهیه می‌شود. در این روز، یکی از غذاهای محبوب و سنتی تبریز، قورمه‌سبزی است که به ویژه بزرگان خانواده آن را می‌پزند و به دور هم می‌خورند.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | عاشیق خوانی تبریز

آداب و رسوم تبریز- عاشیق خوانی در کافه

عاشیق خوانی تبریز

خواننده‌هایی که موسیقی محلی آذربایجانی را می‌خوانند، عاشیق نام دارند و این کار را از نسل‌های قبلی خود به ارث برده‌اند. عاشیق‌ها معمولا در مراسمات خاص مانند عروسی، شب یلدا و حتی در قهوه‌خانه‌ها می‌نوازنند. آنها در حین اجراى برنامه شعر و داستان مى‌خوانند و ساز مى‌زنند.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | کشتی آشیرها تبریز

آداب و رسوم تبریز- کشتی آشیرها

کُشتی‌آشیرها تبریز

کُشتی محلی تبریزی‌ها، "کُشتی‌آشیرها" نام دارد که طی آن دو کشتی گیر وارد میدان می‌شوند و با هم جدال می‌کنند. کسی پیروز است که بتواند حریفش را بلند کرده و به زمین بزند. کشتی آشیرها معمولا در میدان‌ها، سالن‌های ورزشی، و در جشن‌ها و مراسم‌های خاص برگزار می‌شود.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | رقص آذری تبریز

آداب و رسوم تبریز- رقص آذری

رقص آذری تبریز

رقص آذری شیوه خاصی از رقصیدن است که دارای انواع آبایی، آواری، ساری‌گلین، شاخسی، جیرانی، یاللی و لزگی می‌باشد.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | دین و مذهب تبریز

فرهنگ بومی تبریز- محرم در تبریز

دین و مذهب تبریز

اکثریت مردم تبریز را مسلمانان شیعه دوازده‌امامی تشکیل می‌دهند. در کنار آنان، اقلیت‌هایی چون مسیحیان ارمنی، آشوری‌ها، زرتشتی‌ها و کلیمیان نیز در این شهر زندگی می‌کنند. همچنین، جمع قابل توجهی از پیروان اهل حق در تبریز حضور دارند که با سبیل‌های بلندشان به آسانی شناخته می‌شوند. جالب است بدانید که شاه اسماعیل اول در سال ۱۵۰۱ میلادی هنگام تاجگذاری در تبریز، علیرغم اکثریت سنی‌مذهب شهر، مذهب شیعه دوازده‌امامی را به عنوان مذهب رسمی ایران اعلام کرد.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | جشن عروسی تبریز

آداب و رسوم تبریز- جشن عروسی

آداب و رسوم عروسی تبریز

خوانچا برون و سیب اندازون از آداب و رسوم عروسی در آذربایجان شرقی هستند. طبق رسم «خونچا بَران»، خانواده داماد خوانچه‌ها یا هدیه‌هایی آماده می‌کنند و به خانه عروس‌شان می‌برند. سیب اندازون از مراسمی است که بعد از انجام جشن عروسی، هنگام بردن عروس به خانه خودش انجام می‌شود. این مراسم توسط داماد و ساقدوشان وی انجام می‌شود، بدین‌صورت که داماد همراه با ساقدوش خود، بالای پشت بام رفته و سیب سرخ رنگی را که در دست دارد، در هنگام نزدیک‌شدن عروس به خانه، از بالا محکم بر زمین و جلوی پای عروس پرتاب می‌کند. این مراسم آنقدر جذاب و تماشایی‌ست که حتی استاد شهریار هم در این باب شعری زیبا را سروده‌اند. عاشیق خوانی، کشتی بومی آشیر و رقص آذری از دیگر آداب جشن عروسی در آذربایجان شرقی و تبریز است.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | بازی‌های بومی تبریز

آداب و رسوم تبریز- بازی‌های بومی

بازی‌های بومی و محلی تبریز

ایت قوسلو، آندرمای معمولی، پیشیک قاشدی، بش داش و پولونج آغاج از بازی‌های بومی این شهر هستند که بسیار جذاب و مهیج هستند.

فرهنگ بومی تبریز آداب و رسوم محلی | لباس محلی تبریز

آداب و رسوم تبریز- لباس محلی

لباس محلی تبریز

لباس‌های محلی تبریز با نقش‌ونگارهای درخشان و چین‌دار، از پارچه‌هایی زیبا مانند ابریشم و متقال دوخته شده‌اند و شامل سه بخش تن‌پوش، پاپوش و سربند می‌شوند. زنان آذربایجانی این لباس‌ها را با زیورآلات ویژه و کلاه‌هایی تزئین‌شده با منجوق‌های رنگارنگ و سکه‌های طلایی و نقره‌ای می‌پوشند. رنگ‌های شاد و زنده مانند قرمز، سبز و ترکیب طلایی در لباس‌های محلی زنان تبریز جلوه‌ای خاص به وجود می‌آورند. لباس مردان تبریز، که اغلب در مراسم رقص آذری به چشم می‌خورد، بسیار خاص و متمایز است و از رنگ‌های زنده و پرانرژی مانند قرمز و طلایی در دوخت آنها استفاده می‌شود، تا جلوه‌ای پرجنب‌وجوش و دلنشین داشته باشند.

متن دیدگاه

ماه رمضان در کشورهای مختلف

رمضان در کشورهای مختلف

سفره افطار، تزیین خیابان ها
جشنواره رمضان

جشنواره رمضان

هالووین در کشورهای مختلف

هالووین در کشورهای مختلف

معرفی 20 فستیوال هالووینی
جشنواره هالووین

فستیوال هالووین

زمستان در کشورهای مختلف

زمستان در کشورهای مختلف

معرفی 20 فستیوال برفی
جشنواره برفی

فستیوال زمستانی

روز ولنتاین در کشورهای مختلف

ولنتاین در کشورهای مختلف

معرفی 23 فستیوال ولنتاینی
شب یلدا در کشورهای مختلف

یلدا در کشورهای مختلف

آشنایی با 21 فستیوال یلدایی
جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان

جاهای دیدنی چابهار

جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان
سوغات خوراکی و صنایع دستی چابهار

سوغات چابهار

از چابهار چه بخریم؟
سوغات خوراکی و صنایع دستی اصفهان

سوغات اصفهان

از اصفهان چه بخریم؟